Fotouczulanie to proces, w którym promieniowanie ultrafioletowe (UV) łączy się z określoną substancją i powoduje zmiany chemiczne lub biologiczne. Niektóre olejki eteryczne zawierają furokumaryny, specjalną klasę składników, które mogą powodować fotouczulanie skóry. Najczęściej spotykanymi furokumarynami w olejkach eterycznych są bergapten i oksypeucedanina. Chemiczna budowa tych cząsteczek (i ich metabolitów) pozwala im tworzyć wiązania krzyżowe z DNA komórek skóry, co z kolei sprawia, że skóra jest szczególnie podatna na promieniowanie UV. Podczas tego procesu powstają również wolne rodniki i tlen singletowy, które mogą uszkadzać błony komórkowe, organelle i białka. W przypadku ekspozycji na światło słoneczne (które emituje promieniowanie UV) po miejscowym nałożeniu światłoczułego olejku, skóra może tymczasowo stać się ciemno zabarwiona, zaczerwieniona lub podrażniona. Zapalenie, powstawanie pęcherzy i zaczerwienienie, pieczenie skóry to częste reakcje skórne.
Nie wszystkie olejki eteryczne z cytrusów tłoczonych na zimno są fototoksyczne, a cytrusowe olejki eteryczne destylowane z parą wodną najwyraźniej nie są fototoksyczne. „FC są względnie nielotnymi cząsteczkami i na ogół można je znaleźć w tłoczonych na zimno olejkach z owoców cytrusowych, ale nie w destylowanych olejkach z owoców cytrusowych”. [Robert Tisserand i Rodney Young, Essential Oil Safety (Wydanie drugie. Wielka Brytania: Churchill Livingstone Elsevier, 2014), 85.]
Lista powszechnie dostępnych olejków eterycznych, które są fototoksyczne.
Niekoniecznie jest to pełna lista.
- Olejek eteryczny z korzenia arcydzięgla
- Bergamotka (tłoczona na zimno)
- Gorzka Pomarańcza (Wyciskana na Zimno)
- Kminek
- Absolut liścia figowego
- Grejpfrut (tłoczony na zimno)
- Cytryna (tłoczona na zimno)
- Limonka (tłoczone na zimno)
- Liść mandarynki
- Opopanax
- Aksamitka
Olejki, które mogą być fototoksyczne:
- Klementynka (tłoczona na zimno)
- Owoc Combava
- Skimmia
- Absolut z korzenia arcydzięgla
- CO2 z korzenia arcydzięgla
- Liść selera
- Absolut z nasion selera
- Absolut z nasion kminku
- CO2 z nasion kminku
- Khella
- Liść lubczyku
- Pasternak
Olejki cytrusowe, które nie są uważane za fototoksyczne:
- Bergamotka FCF (FCF ma usunięte bergapteny / furanokumaryny)
- Bergamotka (destylowana z parą wodną)
- Blood Orange (tłoczony na zimno lub destylowany z parą)
- Cytryna (destylowana z parą wodną)
- Limonka (destylowana z parą wodną)
- Mandarynka (tłoczona na zimno lub destylowana z parą wodną)
- Słodka pomarańcza (tłoczona na zimno lub destylowana z parą)
- Petitgrain
- Satsuma (tłoczona na zimno lub destylowana z parą)
- Tangelo (tłoczony na zimno lub destylowany z parą)
- Mandarynka (tłoczona na zimno lub destylowana z parą)
- Olej Yuzu (tłoczony na zimno lub destylowany z parą wodną)
Źródło: Robert Tisserand i Rodney Young, Essential Oil Safety (wydanie drugie. Wielka Brytania: Churchill Livingstone Elsevier, 2014), 85, 87, 370-371.
Zalecenia dotyczące użytkowania według Roberta Tisseranda i Rodneya Younga
„Generalnie nie ma ryzyka fototoksyczności, jeśli olejki są stosowane w produkcie, który nie jest nakładany na ciało lub zmywa się go ze skóry, takim jak szampon, preparat do kąpieli lub mydło. Jednak olejki eteryczne mogą przywierać do skóry, jeśli są używane w saunie lub inhalacji parowej. Nie ma żadnego ryzyka, jeśli skóra, na którą naniesione są olejki, jest przykryta w taki sposób, aby nie docierały do niiej promienie UV. ”
„Zalecamy, aby skóra poddana działaniu olejków fototoksycznych w stężeniach wyższych niż maksymalne poziomy stosowania nie była wystawiana na działanie promieni UV przez 12–18 godzin”.
[Robert Tisserand i Rodney Young, Essential Oil Safety (Wydanie drugie. Wielka Brytania: Churchill Livingstone Elsevier, 2014), 88.]